Vergroent Shell wel voldoende?

Momenteel is het allesbehalve rustig bij Shell. Sinds kort is de onderneming verhuisd naar het Verenigd Koninkrijk en is het ook haar Koninklijke stempel kwijt. Ondanks de megawinst is het bedrijf niet te benijden. Shell is namelijk ook gedwongen om haar CO2-doelstellingen in 2050 waar te maken. Kan Shell tijdig vergroenen? Vergroent Shell voldoende?

Roerige tijden

Het zijn roerige tijden voor de 190-jarige onderneming. Shell worstelt sinds kort met twee tegengestelde belangen. Aan de ene kan wil het voldoen aan de wereldwijd stijgende vraag naar energie. Aan de andere kant moet Shell haar CO2-doelstellingen halen. Deze spreekwoordelijke spagaat vergt enorme creativiteit en inzet van het management.
Terug naar de doelstelling die de onderneming zichzelf heeft gesteld. Shell heeft aangegeven dat het zich inzet voor een netto-nul uitstoot van broeikasgassen tegen 2050. Om dit doel te bereiken heeft Shell verschillende stappen genomen.

Investeringen in hernieuwbare energiebronnen

Wat is de onderneming dan van plan? Shell wil in ieder geval vanaf 2025 jaarlijks 2 tot 3 miljard dollar investeren in hernieuwbare energiebronnen. Het gaat hier om wind- en zonne-energie. De onderneming is in Nederland veruit de grootste investeerder in duurzaamheid. Momenteel heeft Shell alleen in Nederland al zo’n 6,5 miljard euro geïnvesteerd in de energietransitie.
In de Noordzee worden grote windparken aangelegd en zijn gigantische zonneparken gebouwd. En Shell is bezig met de bouw van de grootste groene waterstoffabriek. Dit zijn enkele voorbeelden van de nieuwe, kleine en grote, investeringen. Volgens critici is dit veel te weinig ten opzichte van de investeringen in fossiele energie.

Uitstoot van broeikasgassen

Daarnaast is Shell van plan om de uitstoot van broeikasgassen bij haar olie- en gasactiviteiten te verminderen. In de loop der tijd heeft het al activiteiten die als schadelijk worden bestempeld afgestoten. Zo is er bijvoorbeeld in 2017 afstand gedaan van de zeer milieu onvriendelijke teerzanden in Canada. Ook zijn de schalie-oliebelangen in het Texaanse Permain Basin in 2021 verkocht. Er is maatschappelijk gezien veel weerstand tegen de winning van olie- en gas volgens de sterk milieuvervuilende schalietechnieken.
Ten derde wil het bedrijf nog meer investeren in technologieën zoals Carbon Capture and Storage (CCS) en waterstofproductie. Een voorbeeld hiervan is het Porthos-project. Met de opslag van uitgestoten CO2 in een leeg gasveld op de Noordzee wordt voorkomen dat CO2 in de atmosfeer terecht komt.

Verandering bedrijfsmodel

Ten vierde heeft Shell aangekondigd dat het haar bedrijfsmodel gaat aanpassen om zich verder te richten op schone energie en groene technologieën. Het bedrijf wil de verkoop van benzine en diesel verminderen en de focus verleggen naar elektrische mobiliteit. Zo heeft het in Zwitserland de grootste laadpalengigant overgenomen.

Samenwerken met andere organisaties

Tot slot heeft Shell aangegeven dat het bereiken van netto-nul uitstoot van broeikasgassen een gezamenlijke inspanning vereist. Daarom werkt de gigant samen met andere bedrijven en organisaties om deze doelstelling realiseren. Zo is Shell lid van verschillende klimaatinitiatieven en werkt het samen met universiteiten en onderzoeksinstellingen om nieuwe technologieën te ontwikkelen. Het Porthos-project is een mooi voorbeeld van een dergelijke samenwerking.

Toch niet echt duurzaam

Wat ze ook doen en van plan zijn, Shell blijft voorlopig actief in de productie van fossiele brandstoffen. Maar liefst 85% van de 25 miljard euro aan investeringen werd in 2022 toebedeeld aan conventionele energie. Vanuit het huidige bedrijfsmodel is dit goed te verklaren. De vraag naar olie- en gas stijgt en er wordt veel meer verdiend op investeringen in olie, gas of chemie. Het oppompen, verkopen en raffineren van een liter olie is nog steeds een zeer lucratieve bezigheid. Daar kan Shell (nog) niet omheen.
De nieuwe topman, Wael Sawan, is helder over zijn doelstellingen. Hij focust zich vooral op de financiële prestaties. Bij de presentatie van de jaarcijfers maakte hij, tegen alle verwachting in, duidelijk dat hij voor een hoog rendement voor de aandeelhouders gaat. “We streven absoluut naar steeds minder CO2, maar het bedrijf moet wel winstgevend zijn”, benadrukte hij.

Groeiende weerstand

Volgens sommige partijen gaat de vergroening niet snel genoeg. Er is sprake van een groeiende weerstand vanuit verschillende hoeken. Zo heeft een aantal pensioenfondsen al aangegeven te stoppen met beleggingen in onder andere Shell. Daarnaast willen meerdere activisten Shell dwingen om snel te verduurzamen.

Milieudefensie dwingt Shell via de rechter

De eerste, alom bekende, rechtszaak tegen Shell dateert al van 2018. De Nederlandse vereniging Milieudefensie dwingt Shell via de rechter – uitspraak 26 mei 2021 – tot een reductie van de CO2-uitstoot met 45% opzichte van 2019. Shell is in beroep gegaan. Men zegt dat dit, samen met het standpunt van de Nederlandse overheid op dividendbelasting, een van de belangrijke redenen was voor Shell om het hoofdkantoor te verhuizen naar Londen. Milieudefensie is echter niet de enige partij die de druk opvoert.

Ook klimaatorganisatie ClientEarth spant rechtszaak aan

De bekende klimaatorganisatie ClientEarth heeft als tweede een rechtszaak aangespannen tegen de bestuurders van het concern. Zij houden de bestuurders persoonlijk verantwoordelijk voor de risico’s op de klimaatschade die volgens de eisers wordt aangebracht door Shell en haar bestuurders.
Beurswaakhond SEC opgeroepen
Ten derde heeft Global Witness de Amerikaanse beurswaakhond SEC opgeroepen om een onderzoek te starten naar Shell. Zij zijn van mening dat Shell zich schuldig maakt aan ‘green washing’. Volgens de activist zijn de financiële investeringen die Shell aan hernieuwbare energiebronnen toeschrijft, minder riant dan wordt gepresenteerd.

Dwarsbomen

Als vierde proberen diverse activistische organisaties Shell op andere manieren te dwarsbomen. Money Rebellion, Extinction Rebellion, Christian Climate Action en Fossil Free London hebben onlangs met publieke acties gezamenlijk de aandeelhoudersvergadering van de onderneming stilgelegd.
Ook bij Bustelberg Vermogensbeheer zijn wij druk met het afwegen van de verschillende belangen. Voorlopig zijn Shell en vergelijkbare partijen nog hard nodig om in onze dagelijkse energiebehoefte te voorzien. Ook zijn wij van mening dat Shell de kapitaalkrachtige partij is die het duurzaamheidsproces voor onze maatschappij kan versnellen. Voor liefhebbers informeerden wij eerder over beschermd beleggen in het aandeel Shell. De onderneming mag er wat ons betreft wel wat harder aan trekken dan nu het geval is. Volgens ons zijn grotere investeringen in duurzame oplossingen noodzakelijk willen wij aandeelhouders blijven. De koers die de nieuwe topman is ingeslagen klinkt logisch, maar meer nadruk op de vergroening is welkom. Laat de onderneming een voorbeeld nemen aan het Noorse Equinor dat veel duidelijker inzet op vergroening. Voorlopig is het een dilemma waar je niet een-twee-drie antwoord op hebt.